مشاور وزیر در تحقق عدالت آموزشی:
برای «ارتقای کیفیت» باید برنامه‌ای ویژه مبتنی بر اطلاعات و داده‌های مشخص و براساس شرایط مدارس تدوین شود
مشاور وزیر در تحقق عدالت آموزشی بر ضرورت تدوین برنامه‌ای ویژه براساس ویژگی‌های خاص هر مدرسه و مبتنی بر اطلاعات و داده‌های مشخص برای ارتقای کیفیت مدارس تاکید کرد.
علی زرافشان در میزگرد علمی و آموزشی بررسی راهکارهای ارتقای کیفیت و تقویت مدارس دولتی که ظهر امروز در دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش برگزار شد، اظهار کرد: کیفیت یک مفهوم سیال است. نمی‌توان تعریفی مشخص داشت و این مفهوم سیال وابسته به سطح است. بنا بر موقعیت و سازمان تعریف می‌کنیم. آن چه که به‌عنوان کیفیت در مدرسه تعریف می‌شود با آن‌چه در سطح ملی تعریف می‌شود متفاوت است. برای کیفیت یک قالب واحد وجود ندارد. برای هر یک باید کیفیت را متناسب با موقعیت تعریف کنیم. هدف‌گذاری ما مشخص است و آن مدرسه است.
مشاور وزیر در تحقق عدالت آموزشی پرسشی مطرح کرد و گفت: سوال این است که مدرسه کجاست و آیا یک هویت واحد دارد؟ در سال‌های دور منظور ما از کیفیت مدرسه، دسترسی بود. کمی بعد منظور ما از کیفیت مدرسه، دسترسی برابر بود.
وی افزود: قدم بعدی را در سال ۲۰۰۰ گفتیم که دسترسی برابر به تنهایی کافی نیست و باید همراه با کیفیت باشد. جلوتر که رفیتم به این نتیجه رسیدم که دسترسی برابر همراه با کیفیت باید عادلانه نیز باشد.
مشاور وزیر در تحقق عدالت آموزشی با ارائه آماری از مدارس زیر 100 نفر گفت: در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ در کشور ۱۶۷۷ مدرسه متوسطه اول، ۱۲۲۱ مدرسه متوسطه دوم، ۱۹۱۳۵ مدرسه ابتدایی زیر ۲۵ نفر داشتیم. همچنین ۴۹۱۸ مدرسه متوسطه اول، ۲۵۸۹ در متوسطه دوم و ۶۹۵۸ مدرسه ابتدایی ۲۵ تا ۵۰ نفره هستند. ۳۱۰۷ مدرسه متوسطه اول، ۱۹۰۹ مدرسه متوسطه دوم و ۳۶۶۷ مدرسه ابتدایی بین ۵۰ تا ۷۵ نفر جمعیت دارد. ۲۳۵۹ مدرسه متوسطه اول، ۱۴۶۹ مدرسه متوسطه دوم و ۳۰۷۵ مدرسه ابتدایی بین ۷۵ تا ۱۰۰ نفره هستند.
وی افزود: مجموعا از ۱۱۶ هزار و ۸۹۳ مدرسه کشور، ۶۱ هزار و ۲۳۷ مدرسه زیر صد دانش‌آموز دارد. وقتی در مورد مدارس دولتی زیر ۱۰۰ نفر درباره کیفیت در این مدارس صحبت می‌کنیم، تعریف ما با مدارس بالای ۱۰۰ نفر متفاوت است. برای مثال در مدارس ابتدایی، این مدارس در یک کلاس چند‌پایه یا در دو کلاس سه‌پایه برگزار می‌شود. اما باید پرسید در متوسطه اول و دوم چه می‌شود؟ آیا می‌شود فضای مناسب برای آنان ایجاد شود.
وی در مقایسه مدارس کم‌جمعیت و پر‌جمعیت گفت: راهکار ارتقای کیفیت در مدرسه زیر ۲۵ نفره با مدرسه ۳۰۰ نفره متفاوت است. باید ببینیم آیا مدرسه را به‌عنوان یک سازمان در نظر گرفته‌ایم یا مدرسه را یک سیستم می‌بینیم.
زرافشان گفت: باید ببینیم مدرسه را با چه هویتی و تحت چه عنوانی تعریف می‌کنیم. آیا مدرسه را به‌عنوان یک سازمان می‌بینیم و کیفیت را در کارکرد این سازمان می‌دانیم یا آن را سیستم می‌دانیم و رشد سیستم را در بهبود کیفیت مدرسه می‌دانیم یا به مدرسه به‌عنوان کانون رشد و یادگیری و ناظر به یادگیری نگاه می‌کنیم.
مشاور وزیر در تحقق عدالت آموزشی در این باره گفت: ما با هر یک از این نگاه‌ها به مدرسه نگاه کنیم، برای مدرسه هدف‌گذاری می‌کنیم. ممکن است بعضی نگاه‌ها با هم قابل تلفیق و جمع کردن باشد اما در کل متفاوت است. اگر برای مدرسه تعریف مشخصی ارائه کردیم و هر مدرسه‌ای را با توجه به شرایط و موقعیت در نظر گرفتیم، برای هر مدرسه یک نسخه خواهیم داشت، چرا که شرایط مدارس متفاوت است.
وی گفت: اگر مدرسه را در قالب فضای کالبدی تعریف کردیم، فضای فیزیکی برای ما مهم بود، منابع انسانی، ساختمان خوب، تجهیزات و منابع مالی در آن مطرح است. مدرسه می‌تواند هویت‌های گوناگونی داشته باشد یا ما به آن هویت‌های گوناگون دهیم. باید با توجه به شرایط و هویت مدرسه به آن نسخه خاص خودش را بدهیم.
زرافشان گفت: در اکثر مدارس زیر ۵۰ نفر، فردی به عنوان مدیر نداریم و فردی تنها مدیر‌آموزگار داریم. توانایی مدیریت ندارد و وظایفی را که برای مدرسه در چشم‌انداز سند تحول آمده نمی‌تواند اجرایی کند.
مشاور وزیر در تحقق عدالت آموزشی بر لزوم ترسیم برنامه‌ای ویژه براساس نقاط ضعف تاکید کرد و گفت: هم مدرسه ۲۵ نفره و هم مدرسه بالای ۱۰۰۰ نفر، هویت خود را از دست داده است. اگر بخواهیم به ارتقای کیفیت دست پیدا کنیم باید تعیین هدف کنیم، بعد شاخص را تامین کنیم.
وی افزود: باید هدف‌گذاری نقطه‌ای کنیم. بدون داشتن یک بانک اطلاعاتی، هر اقدامی حرکت در تاریکی است. مبنای مدیریت در آموزش و پرورش اطلاعات و داده است. بر همین اساس در سند و مدل طراحی شده باید بانک داده‌ها ارائه شود.